Hechting & loyaliteit, ontkenning & (h)erkenning

Ons lichaam is een bijzonder en intelligent informatiesysteem. Alles wat we niet direct of niet volledig kunnen verwerken slaat het voor ons op. Voor een later moment, een andere tijd, geschiktere
omstandigheden, waarin we beter in staat zijn om e.e.a. gefaseerd te
verwerken. Dit wonderlijke systeem treedt vooral in werking bij trauma en verlies.

Gebeurtenissen die zo zo soms nog (heel) lang hun sporen nalaten, waardoor we jaren of decennia lang en later een constant gevoel
van gevaar of dreiging kunnen ervaren, permanent alert zijn, ‘aan’ staan, kampen met chronische stress en allerlei fysieke klachten. Terwijl we al lang vergeten zijn waarom.

Bijvoorbeeld omdat we vroegkinderlijke ervaringen verdrongen hebben. Misschien was er sprake van onveiligheid, onrust, fysieke of
emotionele verwaarlozing. Omstandigheden die voor een kind traumatisch zijn en leiden tot ‘onveilige hechting’.

Onveilige hechting belemmert niet alleen onze emotionele ontwikkeling maar ook de ontwikkeling van onze persoonlijkheid. Een gebrek van onze ouders, ook al was het niet persoonlijk bedoeld en zegt het niets over ons ‘waard zijn’, kan hiermee de basis gelegd hebben voor ons eigen gebrek van binnen.

Hetzelfde is te zeggen over vervormde loyaliteit. Door verwarring over plek en plekverwisseling gaan kinderen boven of tussen hun ouders staan (parentificatie en triangulatie genoemd). Vanuit een te groot verantwoordelijkheidsgevoel ligt de focus van hun doen en laten op de verwachting en de behoefte van de ander. Met een constant risico (de ander) teleur te stellen, niet goed genoeg te zijn. De liefde en aandacht niet waard te zijn. 

Hoe herken je nu deze effecten? Een aantal voorbeelden/indicatoren. Een fragiel zelfbeeld en een wankele identiteit, weinig besef van het ‘zelf’. Grote focus op de ander en een groot aanpassingsvermogen (als een kameleon). Het vanuit een overlevingsreactie jezelf groter maken dan je bent en/of je anders voordoen. Een sterk ontwikkeld Ego, een met aandacht en zorg geboetseerde buitenkant. Vertrekken uit het lichaam en daarmee het cont(r)act met het eigen gevoel en behoeftes verbreken. Ongezond perfectionisme, vanuit een sterke drang naar controle en een angst om niet goed genoeg te zijn. Je nergens echt thuis, op je plek voelen en in gezelschap nooit echt op je gemak zijn.

Erkennen is de eerste stap. Groeien betekent vaak stoppen met ontkennen. Op trauma, hechtingsissues en gebrekkige ontwikkeling heersen taboe en schaamte. Overdreven loyaliteit wordt eerder als iets positiefs gezien dan als een belemmering. Maar in de ontkenning ontken je ook (delen van) jezelf. In de ontkenning beperk je je eigen persoonlijke ontwikkeling. Toegeven dat iets waar is, erkennen en accepteren dat het zo was, maakt vrij en geeft ruimte voor heel wording.

Je leest hier meer over in het boekje ‘de vrijheid van de vogels’.